تیرچه قطعه ای است ساخته شده از فولاد و بتن که با قرارگیری بلوک ها در روی آن به عنوان قالب بتن پوششی ( در جالی ریخته شده ) مقطع T شکل مناسبی را تشکبل می دهند.

تیرچه خرپایی بر دو نوع است: تیرچه خرپایی و تیرچه ساختمانی

تیرچا با قالب ماندگار ( سفالی ) که به آن تیرچه کفشک دار میگویند.

تیرچه بدون قالب ماندگار ( بتنی )

تیرچه خرپایی است ساخته شده از خرپای فولادی و پاشنه بتنی میباشد خرپای تیرچه شبکه پیش ساخته ای از میلگرد های کششی زیرین بالایی و عرضی ( زیگزاگ ) که به شکل خرپایه به همدیگر جوش یا قلاب می شوند و ایتادگی لازم را برای حمل و اجزا آن تامین میکنند. تیرچه پیش ساخته خرپایی از اجزای زیر تشکیل می شود:

    1)میلگردهای زیرین در مرحله اول باربری تیرچه میلگرد زیرین خرپایی باید قادر به تحمل نیروی کششی ( حاصل از لنگر خمشی ) ناشی از وزن بار مرده سقف در فاصله محور تا محور تیرچه ها در سه مرحله تحت بارگذاری قرار می گیرند که در مرحله اول بار ناشی از حمل و نقل را تحمل میکنند و در مرحله دوم بار ناشی از اجزای بتن ریزی سقف که وزن مرده سقف ( وزن تیرچه بلوک و بتن درجا ) و بارهای در حین اجرا در حد فاصل تکیه گاه های اصلی به تیرچه است. و در مرحله سوم تحمل بار فرآیند حاصل از بارهای مرده و زنده پس از عمل آوری بتن پوششی و کشب مقاومت کافی را دارا میباشد در ضمن باز زنده هر ساختمان متناسب با خودش و دارای تایید مهندس ناظر و مهندس محاسب می باشد. ( مسکونی ، تجاری ، اداری )
    2)محصولات فولادی گرم نورد شده به صورت ساده یا آج دار یا مقطع گرد به صورت شاخه ای یا کلاف بسته بندی می شوند. آج عبارتند از برجستگی های که به صورت طولی و عرضی روی سطح میلگرد هنگام نورد ایجاد می گردد. فاصله آزاد تیرچه ها نباید از 75 سانتی متر بیشتر باشد ضخامت بتن پوششی قسمت بالایی تیرچه نباید از 5 سانتی متر کمتر باشد عرض تیرچه های نباید از 10 سانتی متر کمتر باشد و ارتفاع کل نباید از بیشتر از 3/5 برار حداقل عرض آنها باشد. میلگرد A2 به دلیل جوش پذیری بالا در نمرات 9 و 10 و 12 قابل استفاده می باشد در صورت لزوم در محاسبات انجام شده در ساختمان از میلگرد نوع A3 در نمرات 14 و 16 و 18 میتوان استفاده کرد جوشکاری باید در سالن مسقف انجام گیرد و از دستگاه رکتی فایر با درجه 160 الی 190 آمپر در سایزهای مختلف باید استفاده کرد. ویژگی ظاهری بخش بتنی تیرچه که نشیمنگاه بلوک هاست باید حداقل 15 میلیمتر بوده و سالم و صاف باششند و سر میلگرد تقویتی باید از سطح بتن پاشنه نمایان باشد جابجایی تیرچه ها در حین تولید 72 ساعت پس از بتن ریزی باید انجام پذیرد در صورت استفاده از روش های ویژه تسریع کننده گیرش بتن زمان فوق رو می توان کاهش داد میزان خیز منفی تیرچه 1 سانتی متر در طول و همچنین پیچیدگی جانبی تیرچه نباید بیش از 1 سانتی متر طول باشد.

تعریف تیرچه با جان باز ( فلزی )

بر اساس روش های علمی و تکنولوژی طرح ، تولید و اجرا در زمینه تولید تیرچه های فولادی با جان باز ، عضو پیش ساخته ای است که به صورت خرپای ویژه دو سر ساده برای توزیع و انتقال یکنواخت با سقف به تکیه گاه ایفای نقش میکند. این تیرچه های شامل ترکیب یکپارچه ای از تیرچه فلزی خود ایستا و دال بتنی است که به صورت یک تیر T  شکل عمل نموده که به منظور پر کردن فواصل بین تیرچه ها از قالب موقتی یا دائم ( بلوک سیمانی ) و یا از قطعات سبک ( پلاستو فوم ) استفاده می شود.

 تیرچه های فولادی با جان باز دارای مزیت های گوناگونی به شرح زیر میباشد:

عدم نیاز به شمع بندی

تیرچه فولادی با جان باز به دلیل خواص دینامیکی و استاتیکی فولاد و طراحی ویژه به تنهایی قابلیت تحمل وزن خود ، قالب های دائم یا موقت ، فشار ناشی از پمپاژ و وزن بتن خیس را دار می باشد. به این دلیل اجرای سقف با تیرچه های فولادی با جان باز نیازی به شمع بندی ندارد و در نتیجه اجرای سقف در ارتفاع های مختلف میسر است.

با توجه به عدم نیاز به شمع بندی در سقفهای تیرچه های فولادی با جان باز ، میتوان چندین سقف را پی در پی آماده نموده و همزمان عملیات بتن ریزی را انجام داد که بدین ترتیب از هزینه های سربار ( هزینه پمپ بتن – دستمزد کارگر ) و اتلاف زمان کاسته می شود.

کاهش وزن سقف

با توجه به وزن مخصوص بتن که از عوامل عمده وزن سازه می باشد، کاهش بتن پوششی در سقفباعث کاهش وزن سقف میگردد. به این ترتیب در نهایت وزن سقف به میزان 30% کاهش می یابد.

حداقل تنش در بتن

به دلیل خود ایستا بودن ، تیرچه های فولادی با جان باز نیروی مضاعف به بتن وارد ننموده و باعث کاهش تنش در بتن میگردد.

یکپارچگی سقف و اسکلت

در اسکلت فلزی اتصال تیرچه ها به اسکلت از طریق جوش حاصل می شود. بدین ترتیب پس از رسیدن بتن به مقاومت نهایی ، سقف و اسکلت یکپارچه شده و مانند دیافراگم صلب عمل میکند.

در اسکلت های بتنی تیرچه ها به وسیله قلاب مخصوصی که اوتکا نامیده می شوند به آرماتورها و پودرها متصل می شوند و با قرارگرفتن دو سر تیرچه بین آرماتور ها یکپارچگی بیشتری حاصل میگردد.